90% firm w Polsce zmaga się z problemem z opóźnionymi płatnościami, oczekując na zapłatę średnio prawie 4 miesiące. Za ten okres wierzycielowi należą się ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych . W poniższym przewodniku opisujemy czym są te odsetki oraz kiedy i jak je naliczać.
Ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych należą się wierzycielowi za czas oczekiwania na płatność po upływie terminu zapłaty. Spełniają one dwie funkcje. Po pierwsze są sankcją dla dłużnika za nieterminowe regulowanie płatności, po drugie stanowią zadośćuczynienie dla wierzyciela, który nie otrzymał należnego świadczenia pieniężnego w terminie. Strony transakcji handlowej nie muszą regulować kwestii odsetek w umowie. Opóźnienie dłużnika w zapłacie z mocy prawa daje uprawnienie do ich dochodzenia.
Dowiedz się więcej o stałych rekompensatach za poniesione koszty odzyskiwania należności>>
Ten rodzaj odsetek dotyczy wyłącznie wierzytelności wynikających z umów, które spełniają poniższe kryteria:
Jeżeli, prowadząc działalność gospodarczą, polegającą na sprzedaży kosmetyków zawrzesz umowę sprzedaży środków dezynfekujących z klientem, który kupi je do użytku prywatnego przez siebie i swoją rodzinę, to jeżeli spóźni się on z zapłatą ceny, to będziesz mógł naliczyć odsetki w wysokości i na zasadach określonych w Kodeksie Cywilnym, ponieważ będzie to sprzedaż konsumencka. Nie ma przy tym znaczenia czy sprzedaż została udokumentowana fakturą VAT czy nie. Natomiast gdyby ten sam klient prowadził działalność gospodarczą i poprosił o wystawienie faktury VAT w ramach prowadzonej przez niego działalności, to w przypadku opóźnienia w zapłacie będziesz mógł żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. W tym przypadku nie ma znaczenia jak przedsiębiorca będzie korzystał z zakupionego towaru.
Dowiedz się co to jest windykacja >>
Wierzycielowi z mocy prawa przysługują ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych jeżeli:
Można wyróżnić trzy terminy, od których przedsiębiorcom należą się odsetki:
Wyjątek dotyczy podmiotów publicznych (z wyłączeniem podmiotów leczniczych). W transakcjach zawieranych z nimi maksymalny termin płatności wynosi 30 dni od dnia doręczenia faktury.
Wysokość ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych jest równa sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych. Do 31 grudnia 2022 r. stopa referencyjna NBP będzie wynosiła 16 %. Od 1 stycznia 2023 r wzrośnie do wysokości 16,5 %.
Strony transakcji mogą uzgodnić w umowie odsetki za opóźnienie wyższe niż ustawowe – maksymalnie mogą one wynieść dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie (aktualnie 24%).
Wysokość aktualnej stopy referencyjnej NBP
Wyjątek stanowią transakcje, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym. W tym przypadku odsetki za opóźnienie równe są sumie stopy referencyjnej NBP + 8 pp (aktualnie 14%) .
Wartość świadczenia odsetkowego liczy się mnożąc wartości świadczenia głównego (zaległej płatności), stopy odsetkowej (aktualnie 16 %) i ilość zaległych dni oraz dzieląc ten iloczyn przez 365 dni.
10 000 zł x 0,16 x 29 dni/365 =127,12 zł wartość odsetek za opóźnienie w zapłacie
Kalkulator odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych >>
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych są roszczeniem okresowym, więc co do zasady przedawniają się po trzech latach, jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.
Przykład: roszczenie z tytułu sprzedaży dokonanej przez przedsiębiorcę przedawnia się z upływem dwóch lat (art. 554 k.c.). Po upływie tego okresu wierzyciel nie może dochodzić samych odsetek od przedawnionej należności głównej i nie może powołać się na trzyletni okres przedawnienia. Dzieje się tak , ponieważ roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawniło się z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.
Jeśli dłużnik dokona zapłaty należności głównej z opóźnieniem, ale przed terminem jej przedawnienia to wówczas odsetki za opóźnienie w zapłacie takiej należności nie przedawniają się w terminie dwuletnim wraz z roszczeniem głównym. Uzyskują one niezależny od należności głównej charakter i przedawniają się z upływem przewidzianego dla roszczeń okresowych trzyletniego okresu przedawnienia.
Termin przedawnienia odsetek zaczyna biec od momentu, kiedy stają się one wymagalne.
