Czynny żal to zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego opisujące wszystkie istotne okoliczności sprawy. Instytucja czynnego żalu pozwala na naprawę pomyłek w postępowaniu podatkowym i uniknięcie odpowiedzialności karno-skarbowej. Warunkiem jest uregulowanie całej wymaganej należności podatkowej, uszczuplonej w wyniku czynu zabronionego. W praktyce uiszcza się ją przed lub w dniu złożenia zawiadomienia.
Pojęcie czynnego żalu definiuje Art. 16 Kodeksu Karno-Skarbowego:
16. § 1. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
Jednoosobowa działalność gospodarcza - pierwsze kroki >>
Katalog uchybień, za które grozi odpowiedzialność karno-skarbowa jest dosyć obszerny. Jednym z najczęstszych wykroczeń jest niedotrzymanie terminu na złożenie deklaracji podatkowej. Inne niewłaściwe zachowania podatkowe to np. nieprawidłowe stosowanie zwolnień podatkowych lub obniżonych stawek VAT, nierzetelne wystawianie faktur, brak zapłaty podatku lub błędny jego wybór, wszelkie wyłudzania pozwoleń celnych czy zwrotu należności z podatku celnego.
We wszystkich tych przypadkach sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego może złożyć czynny żal. Czynnego żalu nie trzeba składać w przypadku korekty deklaracji podatkowej.
Zgodnie z treścią art. 16 § 5. czynny żal jest nieskuteczny gdy zostanie złożony :
1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego
2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
Wierzyciel, dłużnik, dług - sprawdź co oznaczają te pojęcia >>
Czynny żal można złożyć się do organu, w którym dany podmiot się rozlicza czyli do urzędu skarbowego, inspektora kontroli skarbowej lub urzędu celnego.
Czynny żal można złożyć w jednej z 3 form:
Czynny żal powinien być podpisany i zawierać:
Formy opodatkowania działalności gospodarczej >>
Czynny żal można złożyć w dowolnym momencie, ale żeby był skuteczny musi zostać złożony przed rozpoczęciem przez organy ścigania czynności służbowych w przedmiocie czynu zabronionego, czyli zanim naczelnik urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego samodzielnie udokumentuje przestępstwo lub wykroczenie i zanim organy ścigania rozpoczną czynności zmierzające do wykrycia tego przestępstwa lub wykroczenia (na przykład przeszukania, czynności sprawdzające czy kontrole).
Ustawa nie reguluje terminu, w którym naczelnik urzędu skarbowego bądź celnego jest zobowiązany do udzielenia odpowiedzi w przedmiocie zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego.
Czynny żal powinien złożyć ten podmiot, kto popełnił wykroczenie. Jeśli wina leży po stronie biura rachunkowego to czynny żal składa to biuro, jeśli po stronie przedsiębiorcy to czynny żal powinni podpisać wszyscy, którzy byli odpowiedzialni za powstanie uchybienia np. członkowie zarządu.
