Banki i pozabankowe instytucje finansowe mogą ustalać koszty udzielania pożyczek i kredytów na drodze negocjacji ze swoimi klientami. Jednak to, ile wynoszą odsetki maksymalne od pożyczki, regulują przepisy Kodeksu cywilnego i ustawy o kredycie konsumenckim.
Odsetki od pożyczki (odsetki kapitałowe) to oprocentowanie, czyli podstawowy koszt, który kredytobiorca lub pożyczkobiorca ponosi w związku z zaciągnięciem kredytu lub pożyczki. W Kodeksie cywilnym określane są jako odsetki od sumy pieniężnej (art. 359 k.c.). Przysługują one z tytułu korzystania z cudzego kapitału. Są formą wynagrodzenia dla tego, który użycza kapitału np. firmy finansowej. Wysokość oprocentowania pożyczki może być podawana jest w skali roku, miesiąca lub dnia.
Rozróżniamy dwa rodzaje oprocentowania kredytów: stałe i zmienne.
Stałe i zmienne oprocentowanie kredytu – na czym polega różnica? >>
Ustawa o kredycie konsumenckim z 12 maja 2011 roku oraz przepisy Kodeksu Cywilnego określają maksymalne oprocentowanie kredytów bankowych, pożyczek ratalnych oraz pożyczek pozabankowych. Nie może ono wynosić więcej, niż dwukrotność odsetek ustawowych kapitałowych.
Odsetki te równe są sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i stawki - 3,5%. Na dzień pisania tego artykułu stopa referencyjna NBP wynosi 6,5% co oznacza, że odsetki ustawowe kapitałowe wynoszą:
6,5 % + 3,5 % = 10 %.
Sprawdź wysokość aktualnej stopy referencyjnej NBP
Odsetki maksymalne kapitałowe wynoszą na dzień pisania artykułu (21.07.2022) 20,00 % w skali roku. W takiej wysokości mogą być maksymalnie oprocentowane pożyczki i kredyty w Polsce. Oprocentowanie to może się jednak zmieniać się w zależności od wysokości stopy referencyjnej, którą określa Rada Polityki Pieniężnej.
Na koszty kredytu lub pożyczki oprócz oprocentowania (odsetek) składają się również inne opłaty np.:
Może się więc okazać, że pozornie nisko oprocentowany kredyt lub pożyczka po dodaniu pozostałych opłat jest wielokrotnie droższy. Dlatego, aby ułatwić pożyczkobiorcom określenie faktycznych kosztów użyczenia kapitału i porównanie ofert pożyczkowych różnych instytucji został stworzony wskaźnik RRSO.
RRSO jest to zestandaryzowany miernik kosztu pożyczki, skrót terminu Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania. Wyrażony jest jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Oprócz oprocentowania uwzględnia on także wszystkie pozostałe koszty pożyczki. Podawanie przez instytucje finansowe wskaźnika RRSO jest obowiązkowe w przypadku pożyczek konsumenckich. Również w przypadku pożyczek dla firm porównanie tego wskaźnika ułatwia pożyczkobiorcy wybór najkorzystniejszej oferty.
Chociaż odsetki maksymalne od pożyczki są określone przez przepisy prawne to pozostałe koszty związane z jej zaciągnięciem mogą być dowolnie określone przez bank czy instytucję finansową. Ponieważ RRSO uwzględnia wszystkie koszty pożyczki to maksymalna stawka RRSO nie jest określona przez prawo.
Warto jednak wiedzieć, że porównywanie RRSO pożyczek z różnych instytucji finansowych jest miarodajne tylko wtedy, gdy analizujemy oferty przygotowane według identycznych parametrów. Jeśli nie wszystkie parametry porównywanych pożyczek są identyczne, warto oprócz porównania RRSO wyliczyć i porównać kwotę całkowitego kosztu pożyczki.
Jest to szczególnie ważne przy porównaniu ofert pożyczek krótkoterminowych. Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania ma bowiem ścisły związek z okresem kredytowania i terminem całkowitej spłaty kredytu. Im krótszy okres kredytowania, tym większa jest wartość wskaźnika RRSO.
Pożyczki dla firm – jak wybrać najkorzystniejsze warunki? >>
