Brak zapłaty za sprzedane produkty lub wykonane usługi to problem, z którym spotyka się wielu przedsiębiorców. Jeśli kontrahent nie ureguluje zadłużenia dobrowolnie, konieczne jest sądowe dochodzenie należności. Jednym z korzystniejszych dla wierzyciela rodzajów postępowania jest tryb upominawczy.
Postępowanie upominawcze to szczególny tryb postępowania sądowego, w którym na podstawie pozwu i dołączonych do niego dowodów, sąd wydaje bez rozprawy i bez wysłuchania pozwanego nakaz zapłaty, w którym poleca pozwanemu spełnienie świadczenia.
Sąd wydaje nakaz zapłaty w tym trybie kiedy powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a więc zapłaty lub innych rzeczy zamiennych. Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym nie może być jednak wydany, jeżeli według treści pozwu:
W nakazie zapłaty wydanym w trybie upominawczym (w tym w EPU) sąd nakazuje pozwanemu, żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami. Jeśli pozwany nie zgadza się na zapłatę, to w tym samym terminie może złożyć do sądu sprzeciw. Co ważne dwutygodniowy termin dotyczy wyłącznie nakazów doręczanych na terenie kraju. Jeśli nakaz doręczany jest poza granicami kraju, ale na terenie UE, termin na złożenie sprzeciwu wynosi miesiąc, a poza granicami UE, termin na doręczenie nakazu wynosi trzy miesiące.
Ważne!
Nakaz wydany w trybie upominawczym (w odróżnieniu od nakazowego) nie stanowi podstawy do podjęcia czynności zabezpieczających.
W odróżnieniu od postępowania nakazowego, gdzie do wydania nakazu zapłaty wymagane są ściśle określone dokumenty (np. weksel, uznanie długu, potwierdzenie salda), postępowanie upominawcze jest zdecydowanie mniej rygorystyczne w tym zakresie. Powód zazwyczaj dołącza posiadane dowody istnienia wierzytelności - faktury, rachunki, umowy, wezwania do zapłaty.W wyniku postępowania upominawczego sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie złożonych przez powoda dokumentów stanowiących dowód istnienia roszczenia bez przeprowadzania rozprawy. Jest to niewątpliwa zaleta w stosunku do postępowania zwykłego.
Przy wnoszeniu pozwu w trybie upominawczym konieczne jest uiszczenie opłaty sądowej. Opłata uzależniona jest od wysokości dochodzonego roszczenia i wynosi :
W przypadku roszczeń powyżej 20 000,00 zł naliczana jest stosunkowa opłata wynosząca 5% wartości przedmiotu sporu.
Szczególnym trybem postępowania upominawczego jest elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU). Dzięki temu postępowaniu można (jeśli dłużnik nie złoży sprzeciwu) uzyskać nakaz zapłaty wyłącznie za pośrednictwem internetu bez konieczności fizycznego dostarczania dokumentów i stawiania się osobiście przed sądem. Pozwy wniesione w tym postępowaniu rozpatrywane są przez e-sąd, którego siedziba znajduje się w Lublinie. Elektroniczne postępowanie upominawcze jest też zdecydowanie tańsze – wpis sądowy wnoszony przez powoda to 1/4 standardowej opłaty.
Sprawdź jak działa dochodzenie należności w e-sądzie? >>
Jeżeli pozwany nie wniesie sprzeciwu i nakaz się uprawomocni sąd – na wniosek powoda – nada mu klauzulę wykonalności, na podstawie której może egzekwować swoje należności.
Jeżeli w sprawie zostanie prawidłowo wniesiony sprzeciw, to nakaz zapłaty traci moc w całości lub tej części, której dotyczył sprzeciw. Powód otrzymuje treść sprzeciwu, a sprawa jest ostatecznie rozstrzygana w toku dalszego postępowania w trybie zwykłym, w którym strony przedstawiają swoje argumenty i dowody pisemnie i osobiście podczas rozpraw sądowych.
W przypadku EPU wniesienie sprzeciwu skutkuje umorzeniem postępowania. Powód w ciągu 3 miesięcy od momentu wydania postanowienia o umorzeniu postępowania może jednak jeszcze raz wnieść pozew do tradycyjnego sądu i uiścić opłatę od pozwu pomniejszoną o opłatę wcześniej uiszczoną w EPU. Sprawa dalej rozpatrywana będzie w trybie zwykłym.
Postępowanie kończy się wydaniem wyroku w sprawie. Strona, która nie zgadza się z rozstrzygnięciem sądu lub po prostu chce poznać motywy tego rozstrzygnięcia, może złożyć wniosek o pisemne uzasadnienie wyroku. Wniosek taki podlega opłacie w kwocie 100,00 zł i jego złożenie warunkuje dalszą możliwość zaskarżenia orzeczenia. Po otrzymaniu pisemnego uzasadnienia wyroku strona może złożyć apelację. Jeśli tak się nie stanie powód ma prawo złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, która pozwala dochodzić należności na drodze postępowania egzekucyjnego.
