Weksel od lat jest jednym z najczęściej stosowanych zabezpieczeń w obrocie gospodarczym. Przedsiębiorcy i instytucje finansowe chętnie sięgają po niego przy kredytach, pożyczkach czy faktoringu, ponieważ daje wierzycielowi silne narzędzie egzekucji należności. Z drugiej strony, dla dłużnika może stać się źródłem poważnych problemów, jeśli nie do końca rozumie mechanizm jego działania. Szczególnie ryzykowną formą jest weksel in blanco, który wystawiany jest bez podania kwoty i innych istotnych informacji.
Weksel to rodzaj papieru wartościowego, który stosowany jest najczęściej jako forma zabezpieczenia należności wierzyciela w obrocie gospodarczym. Jest to standardowy rodzaj zabezpieczenia dla faktoringu, pożyczki czy kredytu. Weksel powinien być sporządzony w formie ściśle określonej przez prawo wekslowe, czyli na piśmie z podaniem w treści nazwy „WEKSEL”.
Musi także zawierać bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy do zapłacenia danej osobie określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie. Musi również zawierać datę i miejsce wystawienia oraz być opatrzony własnoręcznym podpisem wystawcy. Niedopełnienie któregoś z powyższych elementów może skutkować uznaniem dokumentu za nieważny.
Szczególną odmianą weksla jest weksel in blanco. Dokument ten zwykle wystawiany jest bez oznaczania części a czasami większości elementów składowych, w tym kwoty wekslowej. W wielu przypadkach jest ograniczony do podpisu wystawcy złożonego na dokumencie weksla.
W celu ograniczenia ryzyka i ochrony interesów stron, w szczególności wystawcy weksla, zazwyczaj weksel in blanco podpisywany jest wraz z deklaracją wekslową.
3 sposoby na ograniczenie ryzyka wystawienia weksla in blanco >>
Deklaracja wekslowa jest dokumentem dołączanym do weksla in blanco. Deklaracja wekslowa bez weksla nie ma zastosowania. Natomiast istnienie deklaracji wekslowej nie ma znaczenia dla ważności weksla - weksel jest ważny również bez deklaracji wekslowej.
W deklaracji wekslowej wskazuje się stosunek prawny czyli podstawę wystawienia weksla oraz to na jakich warunkach wierzyciel może wypełnić brakujące elementy weksla.
Wypełnienie weksla niezgodnie z deklaracją wekslową nie skutkuje nieważnością weksla i nie ma wpływu na istnienie zobowiązania wekslowego, ale dłużnik wekslowy może skutecznie podnieść zarzut nieprawidłowego uzupełnienia weksla i dochodzić swoich praw przed sądem.
O ile weksel in blanco zabezpiecza przede wszystkim interesy wierzyciela, to deklaracja wekslowa ochrania wystawcę weksla, czyli dłużnika wekslowego. Wystawca weksla, w sytuacji kiedy wierzyciel wypełni weksel in blanco w sposób niezgodny z deklaracją np. wpisując zawyżoną kwotę do spłaty może skutecznie bronić się przed tego typu działaniami. Konieczność dowiedzenia, że wypełnienie weksla jest niezgodne z deklaracją wekslową spoczywa na dłużniku.
WAŻNE!
Deklaracja wekslowa co do zasady chroni dłużnika wekslowego tylko wtedy, gdy swoich praw będzie dochodzić osoba/podmiot, któremu wręczono weksel. Jeżeli prawa do weksla zostaną (w drodze indosu) przeniesione na inną osobę – zobowiązanie stanie się zobowiązaniem abstrakcyjnym. Dłużnik wekslowy nie może podnosić zarzutów wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową w stosunku do kogoś, kto nabył weksel w dobrej wierze – przepisy prawa chronią te podmioty.
Deklaracja wekslowa - przykładowe treści
Prawo wekslowe nie określa wymogów odnośnie formy, w jakiej powinna zostać sporządzona deklaracja wekslowa. Należy więc uznać, że kwestia ta jest zależna od woli stron. Porozumienie to może być zawarte w dowolnej formie – pisemnej, ustnej, jak i dorozumianej – jednak, dla celów dowodowych, najczytelniejsza jest forma pisemna.
Dla bezpieczeństwa transakcji warto, aby pod deklaracją wekslową podpisane były obydwie strony (wierzyciel i dłużnik wekslowy) i każda z nich otrzymała jeden egzemplarz tego dokumentu.
Przyjmuje się, iż porozumienie wekslowe zawarte w formie pisemnej jest deklaracją wekslową.
