Gwarancja bankowa jest uregulowaną w ustawie Prawo bankowe umową, w której bank przyjmuje rolę gwaranta. W myśl art. 81.1 ustawy jest to jednostronne zobowiązanie banku, jako gwaranta do tego, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) warunków zapłaty, bank wykona świadczenie pieniężne na rzecz tego uprawnionego - bezpośrednio lub za pośrednictwem innego banku. A więc bank zobowiązuje się do wypłaty tzw. sumy gwarancyjnej, wówczas gdy zleceniodawca gwarancji nie wywiąże się ze swego zobowiązania.
Wierzyciel, dłużnik, dług - sprawdź co oznaczają te pojęcia >>
Umowa gwarancji bankowej jest zawierana między gwarantem (bankiem) a beneficjentem gwarancji (wierzycielem). Wymagana jest pisemna forma udzielenia i potwierdzenia gwarancji pod rygorem nieważności.
Treść umowy gwarancji zawiera:
Gwarancja bankowa może stanowić rękojmię różnorakich zobowiązań. Najczęściej wykorzystywana jest np. jako:
Niezapłacona faktura. 8 rzeczy, które warto zrobić, gdy dłużnik nie płaci >>
Gwarancja może mieć charakter warunkowy lub bezwarunkowy.
Gwarancję warunkową charakteryzuje to, że w umowie gwarancyjnej zawarte są zapisy dotyczące warunków, które musi spełnić beneficjent, aby otrzymać wypłatę z gwarancji. Bank weryfikuje, czy rzeczywiście zostały spełnione te warunki i od tego uzależnia wypłatę. Beneficjent przedstawia bankowi dokumenty, które potwierdzają zasadność roszczenia.
Gwarancja bezwarunkowa nie zawiera żadnych obwarowań, które determinują wypłatę środków wynikających z gwarancji. Spełnienie wynikającego z niej świadczenia przez gwaranta nie jest uzależnione od wykazania istnienia zobowiązania zabezpieczonego gwarancją. Jedyne od czego gwarant może uzależnić swój obowiązek świadczenia to spełnienie przez beneficjenta warunków wskazanych w treści gwarancji i tylko w razie ich nie spełnienia może odmówić wypłaty sumy gwarancyjnej.
Aby uzyskać gwarancję bankową zainteresowany (dłużnik, zleceniodawca gwarancji) wnioskuje o jej udzielenie do banku. Powinien przygotować odpowiednie dokumenty konieczne do weryfikacji jego zdolności kredytowej. A więc dokumenty finansowe, zaświadczenia o niezaleganiu w płatnościach publicznoprawnych itp. Bank będzie również oczekiwał przedstawienia umowy zawartej pomiędzy beneficjentem gwarancji a wnioskującym, dla zabezpieczenia wykonania której gwarancja miałaby być wydana.
Czasem ze względu na wysokość wnioskowanej kwoty gwarancji oraz ocenę ryzyka bank może wymagać ustanowienia przez wnioskodawcę dodatkowych zabezpieczeń na rzecz banku. Może to być np. weksel, poręczenie osoby trzeciej, ustanowienie zastawu rejestrowego na rzeczach ruchomych lub wpis do hipoteki na nieruchomości należącej do wnioskodawcy.
Sądowe zabezpieczenie roszczeń w transakcjach handlowych >>
Najczęściej gwarancja bankowa wygasa wraz z upływem terminu jej ważności wskazanym w dokumencie gwarancji. Po upływie tego terminu wygasa automatycznie, jeżeli do tego czasu beneficjent nie wystąpi z roszczeniem do banku.
Gwarancja bankowa wygasa również w przypadku wypłaty sumy gwarancyjnej, czyli po zaspokojeniu roszczenia beneficjenta gwarancji. Beneficjent może także dobrowolnie zrezygnować z gwarancji, zwrócić dokument gwarancji lub złożyć pisemne potwierdzenie rezygnacji z gwarancji, co również powoduje skutek jej wygaśnięcia.
Koszt gwarancji bankowej stanowi pobierana przez bank prowizja obliczana jako procent sumy gwarancyjnej. Nie jest ona jednolita i zależy indywidualnie od taryfikatora konkretnego banku.
Na koszt udzielenia gwarancji mogą się też składać opłaty dodatkowe np. za rozpatrzenie wniosku i tym podobne opłaty administracyjne.
