Weksel to rodzaj papieru wartościowego. Do jego ważności nie jest wymagany specjalny blankiet ani wizyta u notariusza. Musi natomiast być sporządzony na piśmie i zawierać nazwę WEKSEL. Prawo wekslowe wymaga również, aby weksel zawierał:
Niedopełnienie któregoś z powyższych elementów może skutkować uznaniem dokumentu za nieważny.
Weksel zazwyczaj stanowi zabezpieczenie umowy o finansowanie (np. pożyczki, kredytu, faktoringu). Instytucje finansowe często uznają zastosowanie tego rodzaju zabezpieczenia za obligatoryjne i nie podlega to negocjacjom.
Poznaj różne formy zabezpieczeń stosowanych przez instytucje finansowe >>
W umowach o finansowanie najczęściej stosuje się weksel in blanco. Jest to taki rodzaj weksla, który w momencie podpisywania nie ma uzupełnionych wszystkich pozycji. Najczęściej spotyka się weksle, które nie posiadają wypisanej kwoty do zapłaty. Weksel in blanco może nie zawierać także terminu płatności, a nawet nazwy/nazwiska wierzyciela, na rzecz którego ma nastąpić płatność. W skrajnym przypadku weksel in blanco może nie zawierać praktycznie niczego poza podpisem wystawcy.
W sytuacji, kiedy dłużnik wekslowy nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, wierzyciel uzupełnia weksel o brakujące elementy – zazwyczaj kwotę zaległych płatności i termin zapłaty. Następnie wzywa wystawcę weksla do zapłaty. Skorzystanie z weksla pozwala wierzycielowi prościej i mniejszym kosztem przeprowadzić sprawę o zapłatę przez postępowanie sądowe.
Pożyczka dla firm - kompletny przewodnik w 4 krokach >>
Warto, aby wystawca weksla znał ryzyka związane z wystawieniem weksla in blanco oraz potrafił je minimalizować. Sposobami na ograniczenie ryzyka wystawcy weksla in blanco są:
Deklaracja wekslowa to dodatkowy dokument dołączany do weksla in blanco. Wskazuje się w nim warunki wypełnienia przez wierzyciela brakujących elementów weksla. Może to być np. maksymalna kwota, która może być wpisana na wekslu lub sposób jej wyliczenia. Deklaracja może również wskazywać sposób wysłania wezwania do zapłaty z weksla (np. listem poleconym na 7 dni przed terminem płatności weksla). Pod deklaracją wekslową powinny być podpisane obydwie strony transakcji, zarówno wystawca weksla, jak i wierzyciel.
Zaleca się, aby weksel in blanco uzupełniany był w maksymalnie tylu pozycjach, na ile jest to możliwe. W szczególności należy wpisać wierzyciela wekslowego i datę wystawienia weksla.
Wierzyciel uprawniony do otrzymania zapłaty z weksla może w prosty sposób przenieść przysługujące mu z weksla prawa na inny podmiot w drodze tzw. „indosu weksla”. Dla wystawcy weksla sytuacja ta nie jest korzystna. Ze względu na zapisy art. 17 Prawa wekslowego korzystniej bronić się przed nieuzasadnionymi roszczeniami pierwotnego właściciela weksla niż podmiotu, który od niego nabył weksel w drodze indosu. W stosunku do nabywcy weksla nie można podnosić zarzutów dotyczących np. zawyżonej kwoty na wekslu. Można jedynie próbować udowodnić, że wiedział on np. o fakcie niewłaściwego wypełnienia weksla, nabył go w złej wierze świadomie działając na szkodę wystawcy weksla. Udowodnienie tego może być jednak trudne. Zastosowanie tej klauzuli nie wyklucza przeniesienia praw do wierzytelności jednak nie w drodze „indosu”.
