Przedsiębiorca, który udziela swoim kontrahentom kredytu kupieckiego, poprzez sprzedaż wierzytelności lub faktoring, może otrzymać zapłatę wcześniej, niż wynika to terminu płatności umieszczonego na fakturze. Te dwie usługi finansowe realizują jeden cel - szybkie uzyskanie finansowania, ale w wielu innych aspektach znacznie się od siebie różnią.
Przedmiotem umowy sprzedaży wierzytelności jest przeniesienie wierzytelności, zazwyczaj w drodze cesji. Firma sprzedająca wierzytelność określana jest jako cedent, a kupujący to cesjonariusz. Aby sprzedaż wierzytelności mogła dojść do skutku przeniesienie wierzytelności na cesjonariusza nie może być warunkowane zgodą dłużnika (brak klauzuli zakazu cesji), a wierzytelność musi zostać zweryfikowana u płatnika. Musi on potwierdzić, że otrzymał fakturę, z której wynika wierzytelność oraz uznać jej wysokość, termin płatności itp.
Umowa sprzedaży wierzytelności obejmuje transakcję przeniesienia jednej wierzytelności. Aby przekazać kolejne faktury do dyskonta, klient musi za każdym razem podpisywać nową umowę sprzedaży.
Zazwyczaj przedmiotem sprzedaży są wierzytelności przedawnione, czyli takie, których termin zapłaty już minął. Wierzytelności niewymagalne (czyli takie, które są przed terminem płatności) są przeważnie przedmiotem nabycia w drodze usługi faktoringu.
Faktoring polega na finansowaniu niewymagalnych faktur. Umowa faktoringu zawierana jest pomiędzy dostawcą (faktorantem) a firmą finansową (faktorem), która kupuje należność. Umowę podpisuje się tylko raz. Jeśli dodatkowo zawarta zostanie do niej cesja generalna, to przekazywanie kolejnych faktur do finansowania odbywa się online bez konieczności podpisywania kolejnych dokumentów. Sprzedaż wierzytelności w formie faktoringu może odbywać się również na podstawie cesji wierzytelności na wybrane faktury od danego płatnika/dłużnika lub cesji pojedynczych wierzytelności. We wszystkich tych przypadkach procedura przez wypłatą środków jest skrócona do minimum, a pieniądze są przelewane na konto faktoranta w ciągu 24 h od momentu przekazania faktury do finansowania.
Dowiedz się więcej o rodzajach cesji >>
Jedną z ważnych różnic pomiędzy umową sprzedaży wierzytelności i umową faktoringu jest długość okresu regresu. Okres regresu liczony jest w sytuacji, jeśli dłużnik/płatnik faktoringowy nie dokona zapłaty w terminie płatności faktury. Jest to czas na zwrot wypłaconych środków firmie finansowej przez sprzedawcę wierzytelność/faktoranta. W przypadku umowy faktoringu poprzedza go okres karencji (dodatkowy czas na spłacenie zobowiązania przez płatnika faktoringowego). W przypadku umowy sprzedaży wierzytelności okres karencji nie występuje.
Standardowy okres regresu stosowany przez naszą spółkę w przypadku faktoringu to 7 dni. Przy sprzedaży wierzytelności czas ten jest dłuższy, upływa np. po 60 dniach. Czasem obowiązek zwrotu środków nabywcy wierzytelności następuje dopiero w chwili uzyskania potwierdzenia niewypłacalności dłużnika.
W związku z wydłużonym okresem karencji występującym w umowie sprzedaży może się ona wydawać korzystniejszym rozwiązaniem niż faktoring. Warto jednak wziąć pod uwagę ryzyko konieczności zwrotu np. po upływie roku, całej wypłaconej kwoty, powiększonej o ewentualne dodatkowe koszty wynikające z umowy zakupu.
Kolejną różnicą między dwoma omawianymi rodzajami umów jest sposób naliczania wynagrodzenia firmy finansowej.
Faktoring w założeniu jest usługą długoterminową, powtarzalną dzięki czemu koszty i ryzyka rozłożone są w czasie. Odsetki faktoringowe stanowiące główny koszt usługi są naliczane wyłącznie za okres finansowania, od dnia wypłaty środków klientowi do dnia spłaty zobowiązania przez płatnika faktoringowego.
Sprzedaż wierzytelności ma charakter jednorazowy, przy taki samo skomplikowanym, jak przy faktoringu, procesie decyzyjnym. W umowie sprzedaży wynagrodzenie jest tzw. dyskontem, które jest w całości potrącane z kwoty wierzytelności. Cedent otrzymuje cenę ustaloną z góry z cesjonariuszem, bez względu na rzeczywisty termin spłaty należności przez dłużnika. Do kosztów transakcji należy dodać podatek PCC w wysokości 1 % kwoty przelanej przez firmę finansową.
Podsumowując można stwierdzić, że faktoring pociąga za sobą niższe koszty dla zbywcy wierzytelności, w porównaniu ze sprzedażą wierzytelności.
W przypadku umowy sprzedaży z góry znany jest koszt usługi zakupu wierzytelności. Cesjonariusz nie ma zwykle możliwości naliczania dodatkowych opłat w przypadku, gdy dłużnik spóźni się ze spłatą zobowiązania. Trzeba jednak uważać na zapisy umowy sprzedaży, które na taką okoliczność mogą zawierać kary. Ponieważ ryzyko nieterminowej zapłaty istnieje zawsze koszt ponoszenia tego ryzyka jest wliczanym w cenę usługi zakupu wierzytelności niezależnie, czy taka okoliczność zaistnieje czy nie.
Odwrotnie jest w faktoringu. Wynagrodzenie jest ściśle powiązane z rzeczywistą ilością dni finansowania. Im szybciej płatnik faktoringowy spłaci zobowiązanie tym koszt faktoringu będzie niższy. Ponieważ umowa faktoringowa może zawierać dodatkowe opłaty i prowizje występujące w okresie karencji i regresu, które należy wziąć je pod uwagę kalkulując koszty faktoringu.
