Przedsiębiorcy poszukujący różnych źródeł finansowania zewnętrznego dla swoich firm często spotkają się z pojęciem cesji wierzytelności. Jej rodzaj zależy od formy finansowania o jakie wnioskują. W artykule wyjaśniam co to jest cesja i na czym polega różnica między cesją generalną a cesją pojedynczych wierzytelności oraz w jakich sytuacjach poszczególne rodzaje cesji można zastosować.
Cesja wierzytelności polega na przekazaniu przez wierzyciela (cedenta) na instytucję finansową (cesjonariusza) praw do należności (środków pieniężnych), które przysługującą mu wobec dłużnika (płatnika).
Cesja wierzytelności może dotyczyć:
Zasadniczo zgoda na cesję nie jest konieczna i wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew). Kodeks cywilny zastrzega jednak 3 wyjątki od tej reguły. Cesji nie można dokonać jeśli sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Takim wyjątkiem może być zastrzeżenie umowne w postaci zakazu cesji. Nie uniemożliwia on jednak dokonania przelewu wierzytelności. Oznacza jedynie konieczność uzyskania od dłużnika zgody na cesję.
Zakaz cesji wierzytelności - co to jest i jak sobie z nim radzić? >>
Możemy rozróżnić kilka rodzajów cesji wierzytelności:
Cesje generalne z umów są często zawierane w sytuacji korzystania z usługi faktoringu lub jako forma zabezpieczenia spłaty kredytu, pożyczki lub leasingu. Przelanie na firmę finansową praw do wierzytelności wynikających z danej umowy lub zlecenia nie oznacza nic innego jak to, że wszystkie środki pieniężne należne z tej umowy powinny zostać zapłacone zgodnie z terminem płatności na rachunek bankowy instytucji finansowej. Instytucje finansowe zazwyczaj stosują ten rodzaj cesji przy udzielaniu kredytów czy pożyczek, z których środki mają zostać przeznaczone na realizację konkretnych umów czy kontraktów. Taka cesja jest zabezpieczeniem źródła spłaty udzielonego finansowania. Cesję generalną z umowy bardzo często stosuje się przy finansowaniu branży budowlanej.
Ten rodzaj cesji generalnej to przelanie na rzecz instytucji finansowej praw do wszystkich należności, które przysługują cedentowi wobec danego dłużnika/płatnika. Z tego rozwiązania korzystają banki i firmy faktoringowe głównie w umowach faktoringu jawnego. Taki rodzaj cesji usprawnia współpracę z instytucją finansową, ponieważ nie wymaga podpisywania pojedynczych cesji na każdą fakturę, pod którą chcemy otrzymać finansowanie. Zapewnia również stałą współpracę między cedentem a firmą faktoringową w ramach ustalonego limitu finansowania. Oczywiście w trakcie długookresowej współpracy muszą zostać spełnione wymagania wynikające z umowy faktoringu. W związku z tym podpisanie cesji generalnej nie zawsze gwarantuje otrzymanie wypłaty. W przypadku pogorszenia się sytuacji finansowej cedenta lub dłużnika/płatnika firma faktoringowa ma prawo wstrzymać realizację umowy. Wadą cesji generalnej jest również to, że niezależnie od tego, czy przekażemy daną fakturę do faktoringu czy nie, to zostanie ona zapłacona na rachunek instytucji finansowej. Kolejna niedogodność to większa trudność wypowiedzenia takiej umowy cesji. Okres wypowiedzenia może trwać nawet kilka miesięcy.
Kompendium wiedzy o faktoringu
Ten rodzaj cesji generalnej polega na przelaniu na instytucję finansową praw do wszystkich swoich wierzytelności. Stosuje się ją jako zabezpieczenie przy umowach kredytów i pożyczek. W praktyce oznacza całkowite ograniczenie praw do należności przysługujących przedsiębiorcy. Będą one musiały być płacone na rachunek bankowy instytucji finansowej.
Ten rodzaj cesji oznacza przelanie na instytucję finansową praw do pojedynczych, wybranych wierzytelności na danego płatnika. Często stosuje się ją przy świadczeniu usługi faktoringu jawnego. Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne w dwóch sytuacjach. Po pierwsze wtedy, gdy przedsiębiorca chce finansować w formie faktoringu tylko wybrane faktury i zostawia sobie prawo decyzji w tym zakresie. Po drugie w sytuacji, gdy płatnik nie chce wyrazić zgody na cesję generalną, ale akceptuje przelanie praw do poszczególnych wierzytelności.
Zaletą takiego rozwiązania jest większa kontrola przedsiębiorcy nad swoimi wierzytelnościami i możliwość zarządzania kosztami faktoringu. To przedsiębiorca decyduje kiedy i jakie faktury przekazuje do faktoringu. Korzysta z usługi wtedy kiedy potrzebuje gotówki.
Ten rodzaj cesji stosuje się zazwyczaj w umowach zakupu faktur niewymagalnych albo w faktoringu jawnym na pojedyncze faktury. Nie każdy przedsiębiorca ma potrzebę stałego korzystania z faktoringu. Nie każdy ma stałych płatników. Wiele firm wystawia faktury nieregularnie na danego płatnika. Przykładem mogą być przedsiębiorcy budowlani startujący do przetargów, którzy po wykonaniu zlecenia wystawiają tylko jedną fakturę końcową na inwestora. Nie są oni w stanie przewidzieć czy podpiszą kolejne kontrakty z danym płatnikiem. W sytuacji, gdy korzystają oni z finansowania w formie sprzedaży wierzytelności czy faktoringu jawnego, stosuje się omawianą cesję pojedynczych wierzytelności.
