Cesja wierzytelności i faktoring są ze sobą powiązane, ponieważ skorzystanie z faktoringu jawnego wiąże się z konieczności dokonania przelewu praw do wierzytelności na firmę faktoringową.
Faktoring w postaci klasycznej jest formą finansowania, polegającą - najogólniej ujmując - na wykupie niewymagalnych faktur przez firmę faktoringową. Rozwiązanie to umożliwia przedsiębiorcy uzyskanie należnych mu środków z tytułu wykonanej usługi lub sprzedaży przed datą wymagalności, wynikającą z wystawionej faktury. Ten rodzaj faktoringu występuje w dwóch wariantach: jawnym i cichym.
Oprócz faktoringu w klasycznej formie przedsiębiorca może skorzystać z faktoringu odwrotnego. W ramach tej usługi firma faktoringowa spłaca jego zobowiązania wobec dostawców, a przedsiębiorca otrzymuje prolongatę w ich spłacie.
Sprawdź kompendium wiedzy o faktoringu >>
Cesja czyli przelew wierzytelności stanowi jedną z form zmiany podmiotowej w stosunku prawnym. To nic innego jak przeniesienie praw wynikających ze stosunku zobowiązaniowego na osobę trzecią.
Na kanwie prawa polskiego ta instytucja prawna oraz zasady nią rządzące opisane są w Kodeksie Cywilnym w art. 509 – 518. Definicja z art. 509 § 1 stanowi, iż:
„Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania”.
Z cesją, czyli przelewem wierzytelności mamy do czynienia tylko w przypadku faktoringu jawnego.
| Rodzaj faktoringu | Cesja wierzytelności |
|---|---|
| Faktoring jawny | TAK |
| Faktoring cichy | NIE |
| Faktoring odwrotny | NIE |
Cesja, czyli przelew praw do wierzytelności z wystawcy faktury na firmę faktoringową jest wymogiem koniecznym do przeprowadzenia transakcji w faktoringu jawnym. Aby do tego doszło strona transakcji, która dokonuje płatności (płatnik faktoringowy) musi wyrazić na nią zgodę.
Jeśli płatnik faktoringowy zgadza się na przelew wierzytelności to klient firmy faktoringowej ma możliwość skorzystania z faktoringu jawnego - takiego, o którym płatnik faktoringowy jest informowany, a firma faktoringowa potwierdza u niego prawidłowość faktury, którą ma sfinansować.
Cesja stanowi zabezpieczenie transakcji dla firmy faktoringowej. Na jej podstawie płatnik dokonuje płatności na konto firmy faktoringowej w terminie płatności. Formę cesji i zgody na cesję można dostosować do wymagań stron transakcji faktoringu, które wybierają najkorzystniejsze dla siebie rozwiązanie.
Przykładowo zgoda może dotyczyć cesji wierzytelności tylko z pojedynczej faktury. W tym wypadku płatnik obowiązany jest zapłatę za wierzytelność wynikającą z tej właśnie faktury kierować na rachunek firmy faktoringowej, a nie wierzyciela pierwotnego (faktoranta).
WAŻNE!
Wielu przedsiębiorców jest przekonanych, że wpisany w umowie czy na fakturze zakaz cesji, blokuje im korzystanie z faktoringu jawnego, ponieważ uniemożliwia dokonanie przelewu wierzytelności.
Należy jednak pamiętać, że w drodze kolejnej czynności prawnej poprzez oświadczenie o wyrażeniu zgody na przeniesienie wierzytelności uprzednie zastrzeżenie traci moc, tym samym staje się możliwe zastosowanie podstawowego modelu faktoringu jakim jest faktoring jawny.
Faktoring jawny a zakaz cesji >>
Cesja czyli przelew wierzytelności jest jednym z załączników do umowy faktoringu jawnego. Jak zostało opisane wcześniej, aby do niej doszło płatnik faktoringowy musi wyrazić na nią zgodę.
Zarówno treść cesji jak i zgody na cesję można kształtować zgodnie z potrzebami. Przykładowo strony mogą umówić się na cesję:
Ograniczenie w postaci „zastrzeżenia umownego” (pactum de non cedendo), stanowi główny problem w swobodnym przepływie wierzytelności w obrocie gospodarczym i stanowi czynnik obstrukcji w możliwości swobodnego zawiadywania portfelem należności przez przedsiębiorcę.
Najczęściej stosowane klauzule umowne typu „wierzytelności wynikające z niniejszej umowy nie mogą być przenoszone na osobę trzecią”, czy też „ bez pisemnej zgody Zamawiającego wierzytelności nie mogą być przedmiotem obrotu…” to właśnie nic innego jak powszechnie nazywany „zakaz cesji”.
Jeśli dana transakcja jest obarczona takim zakazem, a dodatkowo płatnik nie wyraża zgody na cesję przedsiębiorcy pozostaje sięgnąć do alternatywnego rozwiązania, mianowicie finansowania w postaci faktoringu cichego (niejawnego).
W odróżnieniu od faktoringu jawnego w przypadku zastosowania tego produktu nie dochodzi do przelewu praw do wierzytelności, a finansowanie odbywa się bez wiedzy i zgody płatnika.
Ponieważ firma faktoringowa nie ma zabezpieczania w postaci cesji skorzystanie z faktoringu cichego wiąże się z koniecznością ustanowienia zabezpieczenia majątkowego.
Sprawdź czym się różnią faktoring jawny i cichy? Porównanie usług >>
Zakaz cesji wierzytelności - co to jest i jak sobie z nim radzić? >>
Umowa faktoringu odwrotnego jest zawierana między firmą faktoringowa a podmiotem, który ma spłacić zobowiązanie (dłużnikiem). W związku z tym cesja wierzytelności w ogóle nie występuje przy korzystaniu z tego rodzaju finansowania.
