Umowa faktoringu obejmuje nie tylko sprzedaż wierzytelności, ale także szereg innych usług finansowych. W artykule wyjaśniam na czym polega umowa faktoringu i na co zwrócić uwagę przy podpisywaniu dokumentów faktoringowych.
W umowie faktoringowej występują dwie strony:
Kompendium wiedzy o faktoringu
W transakcji faktoringu jawnego i niejawnego występuje jeszcze trzeci podmiot, który nie jest stroną umowy. Jest to płatnik faktoringowy (dłużnik), który jest nabywcą produktów lub usług, sprzedanych mu przez faktoranta. Aby transakcja faktoringu jawnego mogła dojść do skutku płatnik faktoringowy musi wyrazić zgodę na cesję , czyli przelew wierzytelności z faktoranta na faktora.
W transakcji faktoringu odwrotnego oprócz faktora i faktoranta uczestniczy dostawca, czyli podmiot który wystawia fakturę. Nie jest on jednak stroną umowy i jej nie podpisuje.
Umowa faktoringu jest umową nienazwaną, której treści nie regulują przepisy prawa. Przedmiotem umowy faktoringu jest świadczenie przez faktora na rzecz faktoranta obsługi faktoringowej, stanowiącej kompleks usług finansowych, między innymi takich jak:
W umowach faktoringowych występuje kilka pojęć, które mogą być niezrozumiałe dla przedsiębiorców spoza sektora finansowego. Najważniejsze z nich to:
Limit finansowania jest to kwota kapitału stawianego do dyspozycji klienta. Do wysokości tej kwoty może on przesyłać faktury do finansowania. W transakcjach faktoringowych występują przynajmniej dwa rodzaje limitu finansowania. Pierwszy z nich to limit przyznawany na płatnika faktoringowego - jest to maksymalna kwota, jaką firma faktoringowa wypłaci za faktury wystawione na danego odbiorcę towarów lub usług.
Drugi rodzaj limitu to limit globalny oznaczający maksymalną kwotę jaką firma faktoringowa wypłaci klientowi z tytułu finansowania, w ramach limitów przyznanych na płatników. Limit globalny może być niższy od sumy limitów przyznanych na płatników na przykład: INDOS SA udzielając finansowania firmie X przyznaje jego 4 płatnikom limity po 500.000 zł oraz limit globalny w wysokości 1.500.000 zł. Limit globalny wyznacza granicę finansowego zaangażowania firmy faktoringowej.
Więcej o limicie faktoringowym - jak go obliczyć? >>
Odsetki faktoringowe to jeden z elementów składających się na koszty faktoringu. Jest to procent od kwoty faktury przesłanej przez Klienta do finansowania. Firmy faktoringowe w różny sposób naliczają odsetki faktoringowe np. mogą być one liczone za każdy rzeczywisty dzień finansowania lub za z góry określony okres, niezależnie od tego, ile faktycznie trwało finansowanie. Odsetki mogą być pobierane w różnym momencie transakcji tzn. z góry lub z dołu.
Dowiedz się więcej o różnych sposobach naliczania odsetek faktoringowych >>
Regres to jedno z kluczowych pojęć dotyczących faktoringu, ponieważ definiuje dwa podstawowe rodzaje faktoringu: faktoring z regresem czyli niepełny i faktoring bez regresu czyli pełny. W tej skomplikowanej nomenklaturze chodzi to, kto będzie ponosił ryzyko niewypłacalności płatników faktoringowych.
W przypadku faktoringu z regresem (nazywanego również niepełnym lub niewłaściwym) ryzyko ponosi klient firmy faktoringowej ponieważ, w przypadku braku terminowej zapłaty przez płatnika, firma faktoringowa ma prawo do regresu czyli żądania zwrotu wypłaconej klientowi zaliczki.
O faktoringu bez regresu (nazywanym również pełnym lub właściwym) mówimy wtedy, gdy firma faktoringowa ponosi pełne ryzyko niewypłacalności płatnika, czyli nie może dochodzić zwrotu zaliczki od swojego klienta. Ponoszenie ryzyka przez firmę faktoringową jest rekompensowane przez wyższy koszt usługi w porównaniu z faktoringiem bez regresu oraz ostrzejsze kryteria udzielenia finansowania.
Więcej o faktoringu z regresem >>
Okres karencji dotyczy faktoringu z regresem i rozpoczyna się dzień po terminie płatności faktury. W przypadku, gdy płatnikowi faktoringowemu zdarza się spłacać zobowiązania z opóźnieniem, odpowiednio dobrany okres karencji jest bardzo istotny z punktu widzenia kosztów ponoszonych przez firmę korzystającą z faktoringu. Karencja jest to czas, gdy firma faktoringowa czeka na zapłatę zobowiązania, podejmując jedynie działania monitorujące w stosunku do płatnika (telefony i e-maile z prośbą o zapłatę). Spóźnianie się z zapłatą w okresie karencji nie powoduje powstania dodatkowych kosztów. Standardowy okres karencji to 14 dni.
Udzielenie zgody na cesję czyli przelew wierzytelności lub brak takiej zgody ze strony płatnika to kryterium określające dwa rodzaje faktoringu niepełnego. Jeśli płatnik faktoringowy zgadza się na przelew wierzytelności to klient firmy faktoringowej ma możliwość skorzystania z faktoringu jawnego - takiego, o którym płatnik faktoringowy jest informowany, a firma faktoringowa potwierdza u niego prawidłowość faktury, którą ma sfinansować. Brak zgody na cesję zmusza dostawcę do skorzystania z faktoringu niejawnego (cichego). W takim przypadku płatnik nie jest informowany, że jego dostawca korzysta z finansowania.
Dowiedz się, dlaczego warto uzyskać zgodę na cesję >>
Przepisy prawa określają charakterystyczne cechy, jakie musi spełnić umowa faktoringu. W dokumencie musi znaleźć się:
Umowa faktoringu powinna też określać wysokość wynagrodzenia faktora, informować o ustaleniu dodatkowych terminów płatności (karencji oraz regresu), a także jasno określać udzielony faktorantowi limit finansowania. Muszą się w niej znaleźć dane kontaktowe oraz ustanowione do umowy zabezpieczenie. Zwykle faktorzy powyższe informacje zamieszczają w umowie głównej.
Do niej dołącza się stosowne załączniki zawierające: ogólne warunki umowy, przy faktoringu jawnym i cichym listę dłużników faktoringowych, wskazanie pełnomocników i osób do kontaktu u faktora i faktoranta, w przypadku faktoringu jawnego - cesję, w przypadku faktoringu cichego – upoważnienie do prowadzenia działań windykacyjnych, w przypadku faktoringu odwrotnego - listę wierzycieli.
Obszernym załącznikiem do umowy faktoringowej są Ogólne Warunki Umowy. Ze względu na dużą ilość informacji jakie zawiera ten załącznik faktoranci często nie zapoznają się ze wszystkimi jego zapisami. Warto to jednak zrobić, ponieważ Ogólne Warunki Umowy zawierają bardzo ważne postanowienia.
Znajdują się tu szczegółowe zasady współpracy, obowiązki stron umowy oraz wymagania faktora co do samej wierzytelności, która może zostać przez niego nabyta. Faktorzy zwykle podają jak wygląda sposób przyjmowania kolejnych faktur do finansowania (papierowo, online).
Ogólne Warunki Umowy zawierają też wskazówki, jak postępować w przypadku braku zapłaty przez płatnika faktoringowego. Zawierają informacje o tym, kiedy faktorant musi zwrócić środki jakie otrzymał od faktora oraz czy płatnik faktoringowy podlega odrębnej windykacji prowadzonej przez faktora.
W OWU warto również zwrócić uwagę na okres zawarcia umowy oraz na sposób jej wypowiedzenia. Warto prześledzić, czy faktor nie wprowadził dodatkowych opłat i prowizji, które w znaczący sposób mogą wpłynąć na wysokość kosztów faktoringu. Zazwyczaj są to: opłaty abonamentowe, opłaty za niewykorzystany limit czy za tzw. gotowość.
Poznaj rzetelne zestawienie wszystkich kosztów faktoringu >>
Od 2021 roku w umowach podpisywanych z jednoosobowymi działalnościami gospodarczymi musi się znaleźć klauzula odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od jej podpisania. Jest to bardzo ważny zapis. Chroni on faktoranta w sytuacji, gdy faktor nie przyjmie do finansowania płatnika faktoringowego, w efekcie odmówi wykonania umowy faktoringu, ale naliczy do zapłaty opłatę przygotowawczą.
Więcej o umowach z przedsiębiorcami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą >>
Do niedawna umowy faktoringowe zawierane były wyłącznie w formie pisemnej. Aktualnie dopuszcza się podpisywanie umów faktoringowych drogą elektroniczną, poprzez platformę online faktora. W INDOS SA praktykowana jest forma bezpośredniego kontaktu przy zawieraniu umowy, a reszta obsługi (przekazywanie faktur do finansowania) realizowana jest online w Strefie Klienta.
Przed podpisaniem umowy faktoringu firma faktoringowa zazwyczaj wymaga dostarczenia następujących dokumentów:
