Jeśli próby polubownego dochodzenia należności zawiodą kolejnym krokiem, który może podjąć wierzyciel, aby odzyskać należne pieniądze jest skierowanie sprawy do sądu. W artykule wyjaśniamy na czym polega windykacja sądowa , ile kosztuje i jakie są tryby postępowania sądowego.
Windykacja sądowa to dochodzenie należności na drodze postępowania sądowego. Efektem postępowania sądowego jest wyrok lub nakaz zapłaty, który jest podstawą do wszczęcia postępowania zabezpieczającego, a następnie egzekucyjnego (czynności komorniczych).
Zanim złożysz pozew do sądu o roszczenie pieniężne upewnij się, że:
Więcej o przedawnieniu roszczeń >>
Windykacja sądowa to formalny proces dochodzenia należności na drodze sądowej, gdy wcześniejsze próby polubownego odzyskania długu nie przyniosły efektu. Proces ten składa się z kilku kluczowych etapów.
Wierzyciel gromadzi wszystkie niezbędne dowody potwierdzające istnienie długu, takie jak umowy, faktury, korespondencję z dłużnikiem czy wezwania do zapłaty.
Przed skierowaniem sprawy do sądu zwykle wysyła się dłużnikowi formalne wezwanie do zapłaty, informując o zamiarze podjęcia kroków prawnych w przypadku braku spłaty.
Jeśli dłużnik nie reaguje, wierzyciel składa pozew do sądu. Pozew musi spełniać wymogi formalne, takie jak oznaczenie stron, określenie roszczenia, uzasadnienie oraz załączniki. W zależności od sprawy można wybrać tryb elektroniczny lub tradycyjny.
Sąd rozpatruje sprawę na podstawie przedstawionych dowodów. Może wydać nakaz zapłaty bez rozprawy, jeśli sprawa jest niesporna, lub wyrok po przeprowadzeniu rozprawy, jeśli dłużnik wniesie sprzeciw lub sprawa jest sporna. Dłużnik ma prawo wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty w terminie czternastu dni od doręczenia. Wtedy sprawa może trafić na rozprawę sądową.
Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty lub wyroku, wierzyciel występuje o nadanie klauzuli wykonalności, co umożliwia skierowanie sprawy do egzekucji komorniczej.
Jeśli dłużnik nadal nie spłaca zobowiązania, wierzyciel składa wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji. Komornik podejmuje działania mające na celu odzyskanie należności z majątku dłużnika, na przykład zajęcie rachunku bankowego, wynagrodzenia lub ruchomości.
| Etap | Opis |
|---|---|
| Przygotowanie dokumentacji | Zebranie dowodów, umów, faktur, korespondencji |
| Wezwanie do zapłaty | Przedsądowe wezwanie dłużnika do spłaty |
| Wniesienie pozwu | Złożenie pozwu do sądu (EPU lub tradycyjnie) |
| Postępowanie sądowe | Wydanie nakazu zapłaty lub wyroku, ewentualna rozprawa |
| Uzyskanie tytułu wykonawczego | Nadanie klauzuli wykonalności przez sąd |
| Egzekucja komornicza | Skierowanie sprawy do komornika i przymusowe odzyskanie należności |
Windykacja sądowa kończy się wyegzekwowaniem długu lub, w przypadku braku możliwości odzyskania środków, umorzeniem postępowania egzekucyjnego. Cały proces może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy i postawy dłużnika.
Wierzyciel lub firma windykacyjna kieruje sprawę do sądu, jeśli próby polubownego dochodzenia należności nie przyniosą rezultatu w postaci spłaty zadłużenia. W przypadku należność niskonominałowych (poniżej 10 tys. zł) etap windykacji polubownej trwa maksymalnie do 3 miesięcy, a w przypadku wierzytelności wysokonominałowych windykacja polubowna trwa do 6 miesięcy. Zazwyczaj po tym czasie dług trafia do sądu.
Nie da się dokładnie określić jak długo potrwa windykacja sądowa. W przypadku należność niskonominałowych proces dochodzenia należności w postępowaniu sądowym trwa ok. 2 miesiące , a w przypadku wierzytelności wysokonominałowych windykacja sądowa może trwać od 6 miesięcy do kilku lat.
Sprawy o zapłatę mogą być rozpoznawane w czterech głównych trybach postępowania sądowego:
Rozpoznanie sprawy w trybie nakazowym ogranicza się do wydania nakazu zapłaty albo stwierdzenia braku podstaw do jego wydania. Sąd nie przeprowadza w tym trybie rozpraw, a wyroki wydawane są zaocznie.
Sprawy rozpoznawane w postępowaniu nakazowym dotyczą żądania zapłaty należności pieniężnych, które są dobrze udokumentowane. Przykładowe dokumenty: faktura, podpisane przez dłużnika potwierdzenie wykonania usługi lub dostarczenia towaru oraz pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu (np. potwierdzenie salda, ugoda, porozumienie). Te dokumenty spełniają rolę zaakceptowanego przez dłużnika rachunku wymaganego przez Kodeks postępowania cywilnego w przypadku trybu nakazowego. Podstawą do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym może być także prawidłowo wypełniony weksel.
Od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym pozwany może wnieść zarzuty w terminie uzależnionym od miejsca doręczenia pozwanemu nakazu. Jeśli nakaz doręczany jest:
Wniesienie zarzutów przez pozwanego skutkuje przekazaniem sprawy do trybu zwykłego. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny nawet przed nadaniem mu klauzuli wykonalności.
Od pozwu spełniającego przesłanki do rozpoznania w postępowaniu nakazowym pobiera się ¼ opłaty uzależnionej od wielkości roszczenia:
Pozostałe ¾ opłaty ponosi dłużnik, jeśli wniesie zarzuty.
W postępowaniu upominawczym dochodzone są roszczenia o zapłatę należności pieniężnych w sytuacji, gdy wierzyciel nie dysponuje dokumentami wymaganymi w trybie nakazowym. W praktyce, dokumentami, które załącza się do pozwu o zapłatę w postępowaniu upominawczym może być np.: faktura oraz podpisane przez dłużnika potwierdzenie wykonania usługi lub dostarczenia towaru.
Co do zasady postępowanie upominawcze odbywa się na posiedzeniu niejawnym. Jednak jeśli sąd, w trakcie wstępnego rozpoznania sprawy, poweźmie wątpliwości co do zasadności żądania to zarządza przeprowadzenie rozprawy. W takiej sytuacji sprawa jest rozpoznawana w zwykłym trybie.
Od nakazu zapłaty w tej procedurze pozwany może wnieść sprzeciw. W takim przypadku nakaz zapłaty traci moc w części zaskarżonej. W postępowaniu upominawczym termin na złożenie sprzeciwu zależy od miejsca doręczenia pozwanemu nakazu. Jeśli nakaz doręczany jest:
Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym w przeciwieństwie do nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym nie stanowi tytułu zabezpieczenia.
W przypadku postępowania upominawczego od pozwu pobiera się opłatę uzależnioną od wielkości roszczenia:
Rozpoznanie sprawy w trybie elektronicznego postępowania upominawczego następuje wskutek wniesienia pozwu tą drogą. Złożenie pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym jest uproszczone. Ma on postać gotowego do uzupełnienia formularza online. Nie ma wymogu dołączenia do niego dowodów. Należy jednak wskazać jakie dowody i na jaką okoliczność chcemy się powołać.
Sprawy o roszczenia pieniężne w trybie elektronicznego postępowania rozstrzyga e-sąd. Aby e-sąd rozpoznał sprawę, roszczenie wnoszone przez powoda musi spełniać kilka warunków. Przede wszystkim nie mogą istnieć żadne wątpliwości co do istnienia zobowiązania. Musi ono wynikać wprost z np. umowy, faktury VAT, rachunku itp. Aby kwalifikować się do EPU termin wymagalności należności nie może zapadać dawniej niż trzy lata przed wniesieniem pozwu.
Koszty wpisu sądowego w tym postępowaniu są takie same, jak w postępowaniu nakazowym.
Więcej o elektronicznym postępowaniu upominawczym >>
Cechą charakterystyczną postępowania w trybie zwykłym jest istnienie sporu o charakterze cywilnym pomiędzy powodem a pozwanym. Ten tryb stosuje się, gdy sprawa jest szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych (art. 505.7 Kodeksu postępowania cywilnego). W przypadku tej drugiej przesłanki konieczne jest wezwanie biegłego.
W postępowaniu sądowym w trybie zwykłym sąd przeprowadzenie rozprawę. Wzywa na nią powoda i pozwanego, a w razie potrzeby - świadków.
Wpis sądowy w postępowaniu w trybie zwykłym wynosi 5 % wartości przedmiotu sporu.
Oprócz opłaty od wniesienia pozwu, wierzyciel ponosi koszty zastępstwa procesowego. Jest to wynagrodzenie radcy prawnego lub adwokata za reprezentowanie interesów klienta przed sądem. Co do zasady stawki zastępstwa procesowego pełnomocnicy ustalają ze swoim klientami. Ponieważ koszty te pokrywa ostatecznie strona przegrywająca Ustawodawca przewidział maksymalną wysokość kosztów, jakimi można obciążyć przegranego. Po części służy to zapobieganiu nadużyciom.
W postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, postępowaniu nakazowym, europejskim postępowaniu nakazowym, w zależności od przedmiotu sporu stawki te wynoszą:
W przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu lub zarzutów opłatę ustala się na zasadach ogólnych. Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sporu:
INDOS SA w ramach usługi windykacji na etapie postępowania sądowego zapewnia Klientom pełną obsługę prawną: począwszy od przygotowania i złożenia w sądzie odpowiednich dokumentów, aż po reprezentowanie go przed sądem. Nasza spółka kredytuje koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym.Oznacza to, że klient w ogóle nie ponosi kosztów adwokackich, ponieważ po rozstrzygnięciu sprawy pokrywa je dłużnik.
Nakaz zapłaty jest to rodzaj orzeczenia sądowego, który wydaje się w postępowaniu nakazowym, upominawczym oraz elektronicznym postępowaniu upominawczym. W nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu zaspokojenie dochodzonego przez powoda roszczenia pieniężnego w całości wraz z kosztami albo wniesienie do sądu zarzutów/sprzeciwu. Niezaskarżony nakaz zapłaty ma skutki prawomocnego wyroku.
Niezależnie od trybu postępowania sądowego, aby nakaz zapłaty sąd mógł uznać za prawomocny musi on zostać skutecznie doręczony dłużnikowi (pozwanemu).
W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i konsumentów jako skuteczne doręczenie uznawane jest zwrotne potwierdzenie odbioru przesyłki podpisane przez dłużnika na poczcie. W przypadku braku odbioru tej korespondencji sąd kieruje nakaz do doręczenia osobistego przez komornika.
Jeśli pozwanym (dłużnikiem) jest spółka prawa handlowego, w przypadku braku zwrotnego potwierdzenia odbioru, podwójne awizowanie przesyłki traktowane jest jako skuteczne doręczenie nakazu zapłaty.
